به دنبال ارسال مطالبی تحت عنوان ((هنر بختیاری )) ، دومین مطلب خود را تحت عنوان هنر بختیاری ۲ تقدیم می کنم .

بعد از بیان مظلومیت شاخه گیوه دوزها که حضور هنرمندانه و مفید شان در قوم بزرگ بختیاری انکار ناپذیر است ، شاخه دیگری که در این قوم بزرگ دارای نشان مشخص و تاثیر گزار می باشد شاخه توشمالها هستند . بدون هیچ تردیدی خصوصا در گذشته ( قبل از اتفاق انقلاب در ایران ) در هیچ رده ای از خان و کدخدا گرفته تا کوچکترین رعیت و فقیر در جامعه بختیاریها وجود ندارد که ازدواجشان بدون حضور یکدسته توشمال و موسیقی معروف دستمال بازی و چوب بازی  برگزار نشده باشد . و همه باید قبول داشته باشیم که عروسی بدون حضور توشمال بی معنا و شبیه به عزاداری می شد . به روایت دیگر ازدواج تمام بختیاریها در گذشته در هر رده ای حضور توشمال ضروریتر و پیدا تر از حضور یک ملا برای خواندن صیغه عقد بود . چرا که هرکسی میتوانست صیغه عقد را بخواند ولی هرکسی نمی توانست جایگاه شادی آفرین توشمال را در عروسیها پر کند .

متاسفانه همین گروه موثر در تشکیل خانواده های بختیاریها ( خصوصا در گذشته ) ، در میان بختیاری ها با دیدی که در شان و منزلت آنها باشد مورد توجه قرار نمی گیرد . انصافا کدام قوم بختیاری نقشی فراتر از این گروه شادی ساز در تشکیل خانواده بختیاریها از خود نشان داده است ( ضمن احترام به همه اقوام بختیاری ) .

نوازندگان بختیاری غالباٌ به توشمال معروف هستند .ظاهراٌ (توش ) به معنای توان وقدرت و(مال ) به معنای ایل آمده امادر زبان بختیاری توشمال به معنی بزرگ ایل است دربعضی ازمناطق بختیاری بجای توشمال ازعنوان های خطیر مهتر ومیر شکال یاد می کنند درشهرها وبعضی ازروستاهای چهار محل و بختیاری بویژه شهر کرد و روستاهای اطراف آن گاه به نوازندگان مطرب ولوطی هم می گویند.

بخش عمده ای از فرهنگ وموسیقی بختیاری توسط توشمال ها حفظ شده ونسل به نسل تداوم یافته است. توشمال اگر چه همیشه درکنار ایل ودرغم وشادی همراه آن بوده است اما همیشه ازطبقه پست محسوب می شده ومورد تحقیر ایل بوده است که برای من قابل درک نیست که این کج اندیشی از کجا وچه فرهنگی سرچشمه گرفته است و ادامه پیدا کرده که اینچنین در مورد گروهی که نقش شادی آفرینی و بار هنری استثنایی را بر دوش داشتند و شادمانی در محافل و مردمان ما ایجاد کرده و می کنند اینگونه با بی مهری مواجه شده اند .

هر طایفه و تیره ای توشمال های خاص خود را داشتند که بطور دائم همراه ایل بودند واین نکته نشان دهنده اهمیت توشمال ها درایل است که هیچ مراسم و آیینی بی وجود آنها شکل نمی گرفت .توشمال ها بجز نوازندگی به کار های دیگری چون آرایش گری ختنه کردن وکشیدن دندان نیز می پرداختند که هرکدام از این خدمات ارزنده در شکل گیری هر بختیاری قابل توجه بوده است .

با تشکر – علی ( چراغعلی ) بابادی

تهران – ۱۳۹۹