فروشگاه اینترنتی امروزه
موقعیت شما : صفحه اصلی » درباره طایفه بابادی » مقالات
  • شناسه : 918
  • 06 فروردین 1399 - 6:04
  • ارسال توسط :
  • نویسنده : علی بابادی
  • منبع : رسانه جامع ایل بابادی
هنر بختیاری

هنر بختیاری

اگر بخواهم از میان انواع صنایع دستی بختیاریها از دیر باز تا کنون به مهمترینشان اشاره کنم باید نام قالی بافی ، گلیم بافی ، جاجیم و گیوه دوزی را بعلت اهمیت نوع استفاده شان خصوصا در گذشته در صدر همه نام ببرم .

رسانه جامع ایل بابادی : با درود فراوان به همه بختیاریهای بزرگوار اعم از چهار لنگ و هفت لنگ و بااحترام به بزرگان بختیاری ، اینجانب علی ( چراغعلی ) بابادی بدینوسیله مطالب مختصری قابل توجه بختیاریهای ساکن مسجدسلیمان و ایذه در خصوص شاخه گیوه دوزها زیر مجموعه تیره عالی انور بابادی به استحضار میرسانم .

اگر بخواهم از میان انواع صنایع دستی بختیاریها از دیر باز تا کنون به مهمترینشان اشاره کنم باید نام قالی بافی ، گلیم بافی ، جاجیم و گیوه دوزی را بعلت اهمیت نوع استفاده شان خصوصا در گذشته در صدر همه نام ببرم .

 

با توجه به مقصود من در خصوص صنعت گیوه دوزی باید بگویم نقشی که  این صنعت در استفاده گذشته بختیاریها داشت باید از اهمیت قابل توجهی برخوردار باشد . به راستی هیچ فکر کردیم که در صد سال یا دویست سال گذشته یا بیشتر که خبری از کفش آماده به شکل امروزی نبود و اگر هم بود تنها در شهرهای مهم یا افراد خاص پیدا می شد ، اگر این صنعت دستی گیوه دوزی در میان بختیاریها نبود خوانین و عشایر و روستاییان چگونه پاپوشی استفاده میکردند .

اگر قبول داریم که این کار که توسط شاخه ای از تیره بابادیهای بختیاری انجام می گرفت و توسط تقریبا اکثریت بختیارها در هر جایگاه و مقام مورد استفاده قرار میگرفت ، پس چرا صاحبان این هنر با اهمیت توسط تعداد قلیلی مورد بی مهری قرار میگیرند . مگر به غیر از گیوه چه هنر و وسیله دیگری بیشتر از آن مورد استفاده روزمره بختیاریها قرار میگرفت

صنعت گیوه دوزی در چهارمحال و بختیاری که بیشتر هنر مردان بختیاری است، سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و چه بسا , از لحاظ تاریخی به زمان حضور نخستین قوم بختیاری در این استان باز‌گردد.

در طول تاریخ با گرایش مردم به شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع و وارد شدن کفش‌های صنعتی و خارجی، از اهمیت این رشته از صنایع دستی در سراسر کشور ایران و به‌خصوص در میان صنعتگران استان چهارمحال و بختیاری , کاسته شد.

در گذشته نه‌چندان دور گیوه دوزی ۴ رشته هنری تخت‌کشی، دوال‌کشی، رویه‌بافی و گیوه دوزی ( مونتاژ) را, شامل می‌شد اما در حال حاضر در شهرکرد و بروجن تعداد معدودی کارگاه گیوه‌دوزی و رویه‌بافی فعالیت دارند.

‌اکنون با وجود تولید بسیار زیاد کفش‌های صنعتی، گیوه‌دوزی فراموش نشده است و صنعتگران و هنرمندان توانایی , در استان چهارمحال و بختیاری به فعالیت در این رشته مشغول‌اند.

در استان چهارمحال و بختیاری هنرمندان بسیار ماهری از شهرستان‌های شهرکرد و بروجن نظیر رمضانعلی رزازی، محمود رفیعیان در رشته گیوه‌دوزی سرگرم فعالیت‌اند.

در حال حاضر اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری حمایت‌های بسیاری از , هنرمندان این استان می‌کند و به‌نوعی در ایجاد انگیزه برای ادامه فعالیت در رشته‌های مختلف صنایع دستی , از جمله گیوه‌دوزی بسیار موثر است.

گیوه‌های تولیدی در این استان از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردارند و در حال حاضر در استان چهارمحال و بختیاری گیوه‌, در شهرستان‌های بروجن و شهرکرد به صورت کارگاهی به دست هنرمندان ماهر این استان تولید می‌شود , و به فروش می‌رسد.

هنرها به عنوان صنایع دستی اگر در کنار هم قرار گیرند اصالت و غنای فرهنگ و تمدن ایران را بسیار درخشان تر , نشان خواهد داد. یکی از این گزینه ها که هم یک هنر و هم یک صنعت دستی است، پای پوشی , به نام گیوه است که حاصل تلفیق چند هنر دست است.

گیوه یک نماد فرهنگی است که در هر منطقه متناسب با شرایط و زیست محیط آن خطه آماده می شود.

شاید هیچ پای پوشی به اندازه گیوه سبک، مقاوم، ضدنفوذ آب و متناسب با شرایط شغلی مانند دامداری، باغبانی و کشاورزی و همچنین پیاده روی های طولانی در محیط سنگلاخ مناسب نبوده است.

همچنین نوع طراحی و دوخت این پای افزار بنحوی است که هیچگاه لنگه به لنگه نمی شود و پای چپ و راست ندارد , و حتی پس از پاره شدن دور انداخته نمی شود و می توان آن را ترمیم کرد.

اطلاعات دقیقی در مورد تاریخچه و قدمت استفاده از گیوه در دست نیست ولی با توجه به اینکه کماکان از این, پای پوش سنتی در استان استفاده می شود، مشخص می گردد که ریشه عمیق در سنت و فرهنگ استان دارد , و از قدمت چند صدساله سرچشمه می گیرد.

با این وجود طبق اظهارنظر اساتید کهنه کار این رشته می توان قدمت گیوه دوزی به شکل فعلی را, حدود ۳۰۰ سال تخمین زد.

یک کارشناس صنایع دستی در همین خصوص می گوید: اگرچه مستندات روشنی از تاریخچه گیوه در دست نیست, اما بنا بر روایتی می توان رواج استفاده از این پای پوش را به عصر صفوی پیوند داد.

توجه و محترم داشتن هنرهای اصیل و مورد اقبال هر قوم و جامعه حرمت اصالت قومی را میرساند .

 

با تشکر – علی ( چراغعلی ) بابادی – تهران

1 دیدگاه

  1. خیلی از هنرهای بختیاری ها در حال فراموشی هست ، جوانان باید علاقه بیشتری به این موضوعات نشان دهند

پاسخ دادن به سجاد انصراف از پاسخ دادن

ایمیل شما منتشر نمی شود. فیلدهای ضروری را کامل کنید. *

*